Joost van Velthoven
Menne Zeverkast/Mijn oordeelspel
Deze illustratie is geïnspireerd op het oordeelspel dat te bewonderen is bij Jeronimus Bosch Art Center in ’s Hertogenbosch. In plaats van het oordeel of iets goed of slecht is, ben ik uitgegaan van een Brabantse nuchterheid. Hier bedoel ik mee dat de uitspraken van Brabanders vaak relativerend kunnen werken, doch ze komen vaak niet tot de kern. Bij een oordeel zou je je kunnen afvragen: “Witte geit?” (Weet u het?). Vaak komt het dan uit op: “Witte Tonnie.” (Dat weet u toch niet). Kortom, de illustratie zit vol met metaforen naar Brabantse uitlatingen. Daarnaast kun je allerlei metafysische uitingen zien van oordelen.
Er zijn in dit werk veel kleurrijke verhalen te ontdekken. Waarom groeit er een kerkhof op de rug van de persoon op de voorgrond? Wie is de gedaante in de pij met de vork? Wat betekent dat luchtkasteel rechtsboven? Daarbij is het voor mij persoonlijk een uitdaging geweest om met kleur de voor en achtergrond weer te geven. Teken je te voorzichtig dan valt het weg, kras je te hard dan blijft er een litteken in je papier staan.
Als u ergens niet uitkomt, kijk dan naar mijn oordeelspel. Hoe zit da? Is het di en da? Is het zo en zo? Witte gij ‘t? Of Witte Tonnie? Het belangrijkste is dat de toeschouwer zelf zijn verhaal eruit haalt. Of dat nou in grijs weergegeven is of in een uitgebreid kleurenspectrum.
Toverlantijn
Te ’s Hertogenbosch stond zo fier op de mart
een oordeelvertoning, precies in ’t hart
het gaf aan de tijd, de seizoenen en dagen
daarbij moest de poorter de hel ook verdragen.
Doch, ik heb eens zelf er eentje bedacht
als ik zat te peinzen tot diep in de nacht
dacht ik in het Hollands, dan bleef het maar knellen
totdat ik de vraag in ’t Brabants ging stellen.
Zo liet ik mijn zeverkast zoetjes aan groeien
met streken 6B die mijn vingers liet bloeien
dromerig zacht is het kleurenpallet
in lagen al over elkaar heen gezet.
Mijn lichaam wat voller, mijn zeverkast vaag
begin in de cirkel en kies dan de vraag:
was het “Di & Da” ? Was het “Zus of Zo” ?
Altijd kreeg ik de “Witte gei ‘t” cadeau.
Bleek het “Hier & Daar”, moest ik “Drie k’raaien”
of ons “Witte Tonnie” wilde mij weer paaien
in nevels zo dicht zit de twijfel verscholen
de scheldwoorden die bij mij rond komen dolen.
Thans ziet u de koeiketel en ook de janker
’t vloeken uit Oss ligt daar tevens voor anker
de speelkast des oordeels wat voor mij verschijnt
geeft richting zodat thans mijn peinzen verdwijnt.
Zo blijf ik al doende met schrijven en spreken
om nimmer de band met mijn hart af te breken
ons hart geeft het leiderschap heden ten dagen
een oordeel, mijn beste, daar kun je naar vragen.